Waarom moeten we zo veel van onszelf?

Sinds kort geef ik op www.ginger-blue.nl antwoord op uiteenlopende vragen van de redactrices en hun lezers.
Onderstaand stuk is ook te lezen op: http://ginger-blue.nl/waarom-moeten-we-zo-veel/

[update 2018: de website gingerblue.nl is opgeheven]

Mariska Vermeulen: Gisteren verheugde ik me al op deze zuurverdiende vrije dag: ik zou de hele ochtend met een goed boek in bed blijven en verder helemaal niets doen. Maar toen ik wakker werd, begon dit riedeltje in mijn hoofd: eigenlijk zou ik vandaag moeten sporten / mijn mails moeten beantwoorden / die stapel wasgoed moeten strijken / die vriendin moeten bellen / die berg tijdschriften moeten lezen / die voorraadkast moeten uitmesten / die doos met spullen naar mijn broer moeten brengen / een recept moeten kiezen voor het etentje vanavond / de tandarts en kapper moeten bellen / mijn verre reis moeten voorbereiden / mijn belastingaangifte moeten doen. Mijn vrije dag werd binnen no time verpest door een enorm dwingende things-to-do-lijst in mijn hoofd. Dat zette me aan het denken: waarom moeten we zo veel van onszelf?
Psychologe Annerieke Ruijter geeft antwoord op deze vraag én legt uit hoe we dat gebiedende stemmetje in ons hoofd tot zwijgen kunnen brengen.

Voor velen van ons is de lijst van dingen die we moeten doen inderdaad eindeloos. Dat stemmetje in ons hoofd komt voort uit een verlangen om ons leven perfect te maken. Om ons heen zien we allerlei voorbeelden van hoe het zou kunnen zijn: een opgeruimd en schoon huis, een perfecte samenwerking met anderen, een fantastische relatie, een prachtig lijf. Vanuit onze wens om dat ook voor elkaar te krijgen, geeft dat stemmetje in ons hoofd opdrachten. Wil je je tevreden voelen? Dan moet je alles af hebben. Wil je een geweldige relatie? Dan moet je zelf perfect zijn. Wil je een modellenlijf? Dan moet je de helft minder eten en dagelijks sporten. Wil je een memorabel etentje geven? Dan moet je je gasten minstens iets bijzonders voorzetten.

Als je dit zo leest, zie je misschien wel in hoe onlogisch en onhaalbaar deze doelen en opdrachten aan onszelf zijn. Het echte leven is niet zo perfect als in de bladen en op tv. Maar toch willen we dat wel en ons stemmetje herinnert ons daaraan. En dat gáát maar door.

De reden dat dit stemmetje blijft roepen is dat we niet stilstaan bij deze gedachtekronkels, maar het wegduwen onder het excuus ‘dat komt wel’, ‘nu even niet’ of ‘morgen begin ik’. En dan doen we al die aan onszelf gestelde opdrachten niet: het is te moeilijk, we hebben geen zin, stoppen het weg en het blijft in ons onderbewuste. Het is dus niet belangrijk genoeg; het doet niet genoeg pijn om ons in beweging te zetten. Of we doen het wel, maar dan is het eigenlijk helemaal niet leuk.

Vraag je dus af of je echt-echt-echt een mooier lijf wilt. Want dan weet je wat je te doen staat. Dan maak je een plan, dan ga je gezond eten en vaker sporten. Iedereen kan het (fysieke beperkingen daargelaten). Dat is niet altijd gemakkelijk en vergt opoffering en doorzettingsvermogen, maar als je het echt wilt, dan kun je veel.

Dat geldt ook voor mensen die echt blijer worden van een opgeruimd huis en een totaal afgevinkt to-do-lijstje. Als je dat echt wilt, als het echt iets toevoegt, doe het dan. Let er wel op wat je dan allemaal op dat lijstje zet (niet alles is belangrijk en urgent!) en of je niet in je eentje loopt te sloven terwijl je partner op de bank hangt. Maar als het je blij maakt: go for it. Maak van je ‘moeten’ een ‘willen’ en wees gelukkig! Denk dan niet ‘ik heb nooit tijd voor mezelf’, want dan heb je weer een nieuwe opdracht voor jezelf bedacht: ‘ik MOET tijd voor mezelf maken’. Onzin, je WILT werken aan een schoon huis. Doe wat je echt wilt. Onderzoek je wensen en maak je keuze.

Maar wat er vaak aan de hand is… is dat we de onderliggende, échte wens achter al die opdrachten niet toelaten in ons bewustzijn. En dat zouden we nou juist wel moeten doen. Als je die wens kritisch onderzoekt, dan blijkt misschien wel dat het je helemaal niet gaat om een strak lijf, maar om je geaccepteerd of geliefd  voelen. Dan helpt afvallen helemaal niet, dan kun je beter een coach zoeken om aan je zelfvertrouwen te werken. Je kunt er ook achter komen dat je eigenlijk al best blij bent met jezelf, dat je het er helemaal niet voor over hebt om jezelf van alles te ontzeggen om dat strakke lijf te krijgen. Dan kun je dat stemmetje ook wel uitzetten. Je moet je dus bewust worden van wat je écht wilt. Dat doe je door je waarden te onderzoeken: wat vind je belangrijk in het leven? En waarom? Als je je doelen daaraan verbindt, dan heb je een veel grotere kans dat je de veranderingen die je wilt ook daadwerkelijk voor elkaar krijgt.

Als je erachter komt dat je iets wilt, dan, by all means, doe het. Maar als je erachter komt dat je iets eigenlijk niet wilt, vraag je dan af waar het ‘moeten’ vandaan komt. Is het verbonden aan een doel dat je wel écht wilt, maar heb je geen zin in de actie? Doe het dan toch en je zult beloond worden. Staat er een ‘eigenlijk’ in je zin? Dan is het waarschijnlijk slechts je perfectionistische onderbewuste dat maar wat roept: beslis het niet te doen en besteed er verder geen aandacht aan. Focus je op wat je wél wilt. Natuurlijk is het zo dat als je nu afwast, je morgen geen aangekoekte bende hebt. Maar de vraag is of dat ongemak belangrijker is dan het ongemak van je nu losmaken van het gezellige etentje met vrienden om de afwas te gaan doen. Waarschijnlijk niet. Weeg het eerlijk af en kies voor wat je echt wilt. Maak je over de rest geen zorgen, dat is dan blijkbaar niet echt belangrijk voor je. En dat is ok!