Skip to content

Twee verander theorieën onder de loep.

TweeCurves650

Op mijn vraag op Facebook om een onderwerp voor een interessant artikel, kreeg ik de suggestie om eens te schrijven over het tegengestelde van de Kübler-Ross rouwcurve en de verhouding daarvan met de Innovatie curve van Rogers.

Interessant, omdat ik ze eerder als aanvullend, of zelfs chronologisch opeenvolgend zie, terwijl de vraagsteller ze zag als tegengesteld. Bij deze leg ik ze eens naast elkaar.

Allereerst; geen van beide theorieën is getest, gevalideerd of bewezen. Het zijn theorieën gebaseerd op waarnemingen, oftewel weergaves van patronen die de opstellers hebben vastgelegd.

Deze vergelijking wordt dus een kwestie van wat logisch (b)lijkt, toepasbaar, herkenbaar of praktisch. Het is dan ook mijn eigen mening, zonder empirische onderbouwing.

KublerRossTen tweede; ik gebruik voor deze vergelijking niet de originele curve van Kübler-Ross over rouwverwerking, maar de aangepaste versie in de vorm van de Change curve. Dit omdat Kübler-Ross zelf en met haar vele anderen hebben geroepen dat het model niet klopt en iedereen zijn eigen rouwproces doorloopt, maar vooral omdat ik veel meer van veranderingen weet dan van rouw.

In veranderprocessen vind ik de fases van comfort, ontkenning, rationeel begrip, emotionele acceptatie en aanpassing (test&trial) wel degelijk herkenbaar.

ChangeCurve

Wanneer er reorganisaties worden aangekondigd, gaan mensen van hun huidige (comfortabele) status quo over naar een fase waarin ontkenning overheerst. Dit kan heel kort duren (een seconde), maar ook heel lang (maanden). Voor de duidelijkheid; dit is iets anders dan een inhoudelijk tegenargument. Dit is het doorschieten in die argumenten, het niet mee willen of kunnen doen en beweren “dat het wel weer over zal waaien”. Daarna, wanneer de boodschap door komt dat het echt gaat gebeuren, komt rationeel begrip. In deze fase overheerst verwarring en zoeken naar zekerheid “hoe moet dat dan”. Voor sommigen gaat dat gepaard met emoties (emotionele acceptatie), maar dat kan, als het rationele begrip goed heeft gewerkt, ook worden overgeslagen. Vervolgens passen mensen zich aan naar de nieuwe situatie, met test en trial, oftewel uitproberen en uiteindelijk vormt zich een nieuwe status quo. Claes Janssen heeft hier ook slimme dingen over geschreven, zijn theorie is vergelijkbaar met wat hierboven wordt beschreven.

De Innovatietheorie van Rogers (zoals beschreven in zijn boek Diffusion of Innovations) is een theorie die vertelt hoe een innovatie (een nieuw product of idee) zich binnen een groep verspreidt.

Rogers

Ook deze curve is te herkennen in de veranderpraktijk; je hebt mensen die meteen mee gaan doen, mensen die pas op het allerlaatst (onder protest) aanhaken en van alles daartussen.

In verschillende verandermethodes worden deze groepen onderscheiden en wordt er onder andere geadviseerd om gebruik te maken van de Innovators en de Early Adopters om de rest mee te krijgen.

In het boek “Onze ijsberg smelt!” van Kotter bijvoorbeeld komen de groepen ook voor, maar dan bij een troep pinguïns; van de enthousiaste pinguïn die als eerste op pad gaat om een nieuwe ijsberg te zoeken, de paar die hem al snel volgen, de grote groep pinguïns die mee gaat doen als de voordelen duidelijk worden en die uiteindelijk de rest overtuigt, tot die ene chagrijnige die niet mee wil en met een list alsnog een rol krijgt.

Beide theorieën zijn dus blijkbaar herkenbaar in de praktijk én worden ook in andere theorieën en methodes gebruikt.

Het grootste verschil tussen de theorieën is zichtbaar als je kijkt naar de assen van de twee curves; de een gaat over de fases waar een individu doorheen gaat, de ander is een verdeling van een groep op basis van wanneer ze aanhaken bij iets nieuws. De logica schrijft ons dus voor dat de curves niet met elkaar te vergelijken zijn, het zijn appels en peren; individuele fases versus delen van een groep of levensfases van een product.

Als je het mij vraagt, is de verdeling die Rogers maakt wel mede te verklaren door te kijken naar hoe de individuen door de verschillende fases van de verandercurve gaan. Mensen die in de groep Innovatoren vallen hebben weinig last van ontkenning, rationeel begrip of emotionele acceptatie, maar gaan heel snel door naar de aanpassingsfase, waarin ze test & trial toepassen. Early Adopters kijken iets langer de kat uit de boom, onderkennen iets later de waarde van het nieuwe product (ontkenning), maar gaan alsnog snel over naar de aanpassingsfase. De Early Majority blijft nog iets langer in ontkenning en rationeel begrip zitten, totdat hun emoties geprikkeld worden door wat ze de Innovatoren en Early Adopters zien doen. Daarna komt de Late Majority, die een hele lange ontkenningsfase kennen (‘dat zie ik niet zitten’) en tenslotte de Laggards, de achterblijvers, die zich wellicht zelfs actief verzetten (‘dat wil ik echt niet’).

Tegengesteld zijn de theorieën voor mij niet, maar juist aanvullend.

Conclusie: de theorieën zijn aanvullend, herkenbaar en bruikbaar, MITS je acteert op wat je weet van deze curves. Iemand gaat namelijk niet vanzelf van de ene naar de andere fase; de achterblijvers gaan niet bewegen tenzij je ze uit hun ontkenningsfase haalt. Of dat nou met een list, dwang of verleiding gebeurt, hij of zij zal externe prikkels nodig hebben om door te gaan. Als de innovatoren niet laten zien wat de voordelen van hun innovaties zijn, zullen zelfs de Early Adopters niet volgen. Als er geen ambassadeurs tussen de Early Adopters zitten, of de vernieuwing geen verbetering blijkt, zal de meerderheid ook niet volgen.

Het gevaar van dit soort curves is dat je ze zou kunnen lezen alsof het vanzelf gaat, alsof tijd een invloedrijke factor is. Uit onderzoek naar rouwverwerking blijkt dat dit niet zo is. Mensen moeten actie nemen om verlies te verwerken en door te gaan, afwachten helpt niet. Uit de veranderpraktijk kan ik je vertellen dat dit ook geldt. Als je mensen niet actief meeneemt in de verandering, gebeurt er of niets, of iets heel anders dan je zou willen. Dan gaan de Early Adopters zich aanpassen aan een onwenselijke of half-veranderde situatie, in plaats van de kar te trekken en kom je met een halfbakken resultaat te zitten.

Over wat je kunt doen in de verschillende fases van verandering schreef ik al eens een artikel: Verandering is winst, maar ook verlies, met heldere tips voor de leiders van verandering.

Dit bericht heeft 0 reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Back To Top